سفاهت سیاسی

هو الحکیم

سفاهت سیاسی

بخش منتخب از مقاله ذیل:

در ماجرای اخیر مجلس شورای اسلامی و تعطیلی مجلس با نطق دکتر علی مطهری می توان گفت: مجلس شورای اسلامی باید سعه صدر بیشتری از خود نشان می داد و همانطور که نمایندگان ملت حق سخن گفتن و اظهار نظر دارند، حق مخالفت با نظرات و استدلال های یکدیگر را نیز دارند. اما این فضا باید در شان نظام اسلامی و مجلس شورای اسلامی بوده و تعامل منطقی و مستدل در آن حکمفرما باشد.

همچنین حق سخن گفتن و اظهار نظر و عقیده در بین نمایندگان کاملا امری قانونی و مبتنی برقانون اساسی می باشد. اما لازم به ذکر است که پذیرفتن قانون اساسی مقدم بر نماینده ملت بودن است و دفاع از حریم نظام اسلامی به هر نحوی وظیفه نمایندگان جمهوری اسلامی است. اظهار نظر دکتر علی مطهری نسبت به حصر سران فتنه به خودی خود دارای اشکال نیست اما از آن جا که در گذشته این سخنان را تکرار نموده و از جایگاه های مختلف پاسخ مناسب و دلایل قانونی حصر را شنیده است و نیز مقام معظم رهبری در بیانات خود پاسخ داده اند و با توجه به حاکم بودن تصمیمات شورای امنیت ملی بر تمصیمات مجلس و.. می توان گفت تکرار اظهار نظر مخالف قانون و منویات نظام اسلامی که در چهارچوب قانون و رأفت اسلامی میباشد، نسبت به حصر سران فتنه یکی از دلایل حاکی از سفاهت سیاسی نامبرده و مقابله تلویحی با قانون می باشد.  

 

چندیست که در صدد هستم نسبت به این موضوع که آیا در سیاست هم مفهوم "سفیه" مصداق پیدا می کند یا نه، مطلبی بنویسم. و در این روزهای اخیر با توجه به اظهارات جناب آقای علی مطهری، تصمیم راسخ بر تبیین این مفهوم در عالم سیاست گرفتم. روشن و مبرهن است که حق تحلیل  و اظهار نظر در خصوص مباحث جاری نظام و کشور از خواسته های مقام عظمای ولایت حضرت امام خامنه ای (حفظه الله) می باشد. در این مقال تنها طبق اظهارات و سابقه تاریخی برخی افراد بر وجود مفهوم "سفیه" در عالم سیاست و همچنین وجود مصادیقی در گذشته و حال اشاره خواهم کرد.

 

سفیه در لغت به معنای کم خِِرد و کم شعور و سَبُک عقلی می باشد و در فقه و احکام اسلامی نیز کاربرد دارد. مراد از سفاهت در کلمات فقها، سبک عقلى و کم خردی نسبت به حفظ مال است. بنابر این، در فقه به کسى سفیه گویند که به جهت سبک عقلى فاقد حالت و ملکه حفظ مال است و در نتیجه اموالخود را به مصارفى غیر عقلایی مى‏رساند و آنها را به هدر مى‏دهد و در معاملاتش مصلحت اندیشی ندارد و به راحتى فریب مى‏خورد و در به دست آوردن مال و هزینه کردن آن، شیوه و روشى جداى ازشیوه عقلا دارد.(1)

اگر از قاعده تنقیح مناط یا الغای خصوصیت (2) استفاده کنیم و مفهوم کلی سفیه را اخذ کنیم و در موضوعات غیر فقهی نیز به کار ببریم می توان سفیه را در موضوعات دیگر نیز معنا و طبق آن مصادیقش را شناسایی نمود. البته حکم برخورد با سفیه در موضوعات غیر فقهی را باید علمای دین و مراجع جامع الشرایط و حاکم اسلامی با توجه به شرایط او و شرایط زمان و مصلحت موجود تعیین کند که ما در این خصوص وارد این حیطه نخواهیم شد. 

بجای سفیه در سیاست می توان از عبارت  "عدم کفایت سیاسی" استفاده نمود. اما باید به این نکته توجه داشت که عدم کفایت سیاسی خیلی کلی بوده و یکی از علل آن می تواند سفاهت سیاسی باشد.

رفع شبهه

تبیین معنای سفاهت به معنای بی احترامی و هتک حرمت به اشخاص حقیقی و حقوقی نبوده و نقل مصادیق رفتار اجتماعی و سیاسی از آن جهت که بصورت علنی واقع شده است و با توجه به دارا بودن ملاکات سفاهت، نیز به عنوان توهین تلقی نمی شود. لذا این قبیل تعیین مصادیق فقط از حیث کفایت یا عدم کفایت سیاسی است و دلیلی بر وجود سفاهت در امور و موضوعات دیگر در اشخاص ذکر شده نمی باشد. 

خطر وجود سفیه سیاسی

خطری که همواره از جانب سفیهان سیاسی نظام های اسلامی را تهدید می کند، محدود به انقلاب اسلامی ایران نبوده بلکه از زمان ائمه اطهار علیهم السلام این معضل اجتماعی-سیاسی وجود داشته است که در کلام ائمه اطهار علیهم السلام اخطار و هشدار نسبت به این موضوع به برخی حاکمان و مسئولین در سرزمین های اسلامی داده شده است.